Van Gogh voelde dat hij juist hier als lekenprediker thuis hoorde. Naast mensen die leefden in nederigheid, precies zoals Jezus Christus in nederigheid leefde. De 25-jarige geloofsfanaat liet zich zover meeslepen door zijn overtuiging dat hij zijn huurkamer opzegde in ruil voor de miezerigste optrek in de streek. Hij gaf zijn kleren weg, zijn geld, leefde min of meer op water en brood. Het leven van een dienaar hoorde immers hard te zijn, en dienend. In 1879 (hij woont dan inmiddels in het nabijgelegen Cuesmes) kwam Vincent in aanvaring met de kerk aangezien hij zich steeds meer inzette voor de naastenliefde en steeds minder voor de officiële kerkelijke ceremonies. Van Gogh werd uit zijn ambt gezet en wat volgde was een jaar in bijna absolute eenzaamheid. Pas in juli 1880 ontving broer Theo weer een brief waarin een verbitterde Vincent liet doorschemeren dat de God van de kerk een ander was dan de God die hijzelf voor ogen had.
Het was een beslissende fase in Van Gogh's leven. Theo slaagde erin Vincent ervan te overtuigen zijn sociale en religieuze mening op een artistieke manier te uiten. Met het geld wat zijn broer hem gestuurd had schreef hij zich in Brussel in aan de kunstacademie en liet de kerk voor wat ze was.

Kolenmijn in de Borinage (1879)
Vincent van Gogh
Vincent van Gogh
Wat Van Gogh achterliet in de Borinage waren de mijnwerkers. Geen broers die aan hen wat geld konden sturen om ze van hun miezerige bestaan te verlossen. Alleen de hoop dat het nageslacht niet in de mijnen het dunbelegde brood zou moeten verdienen.
Eén van die vele kompels heette Ghisoland. Hij woonde en werkte in La Bouverie, nog geen vijf kilometer van Wasmes verwijderd. Wie weet of hij de lekenprediker uit Holland ooit ontmoet heeft.

Wat er van het werk van Ghisoland is overgebleven is uniek te noemen. De kwaliteit van de opnamen is perfekt omdat zijn studio een glazen dak had en hij daardoor min of meer bij daglicht kon werken. En hoewel hij zich nooit een kunstenaar heeft willen noemen, maar enkel een fotograaf die zijn werk zo goed mogelijk uitvoerde, geven de achtergronden van zijn onderwerpen, de kostuums, de attributen, een heel bijzondere sfeer aan de foto's.




En hier sluipt de tegenstelling tussen de werkelijkheid en datgene wat Norbert Ghisoland aan sfeer schiep de prenten binnen. De werkelijkheid die niet weg te fotograferen viel van de gezichten van de mensen die voor hem poseerden, eerst voor een eenvoudige pasfoto, maar later voor bruiloften, een doop, of andere heugelijke feiten zoals een overwinning in een wielerwedstrijd. De fotostudio sloot de wereld even buiten, maar hoe die wereld bezit had genomen van de mens zelf is bij Ghisoland beter te zien dan bij de meeste van zijn tijdgenoten. De ogen verraadden een moeilijk leven, een hard bestaan, waarin weinig of geen plaats was voor een gelukkige glimlach. Zelfs niet in pose in de studio van een fotograaf.


De strakke kaken, de doffe blikken, de gelaten waar immer een waas van vermoeidheid de huid leek te verschralen. Het zijn waarschijnlijk dezelfde gezichten die Vincent van Gogh deden realiseren dat de God van de kerk een andere God dan de zijne was, een andere God dan die van de mijnwerkers met hun harde bestaan. Dankzij de immense nalatenschap van Ghisoland wordt ons de mogelijkheid geboden mee te kijken. Mee te kijken met de fotograaf, en mee te kijken met Van Gogh. Een fascinerende gedachte.



De Botanique in Brussel eert deze dagen de meesterfotograaf die geen meester wilde zijn. Tot 25 april is er de unieke expositie "Norbert Ghisoland, Fotograaf 1878-1939" er te zien. Volgens mij, een aanrader.
Bronnen:
- La Stampa.
- Botanique.
- Knack.
- Princeton.
Afbeeldingen:
Allemaal ernstige gezichten op de foto's. Teken van het harde leven?
BeantwoordenVerwijderenPrachtige foto's ! De geschilderde achtergronden zijn ook geweldig. En het verhaal erbij...
BeantwoordenVerwijderenPrachtige foto's, een document van de tijd.
BeantwoordenVerwijderenOok goed beschreven.
Mede door de relatieve schaarste van foto's uit de beginperiode zijn dit bijzondere platen.
BeantwoordenVerwijderenErgens denk ik niet dat er over 150 jaar alsnog een verzameling digitale foto's van een amateur een tentoonstelling krijgt ... (maar als ze mijn verzameling toch vinden, dan mogen ze dat natuurlijk wel doen)
Was het niet gewoon om met een serieus gezicht
BeantwoordenVerwijderennaar het vogeltje te kijken
Say cheese was toen nog niet overgevlogen uit amerika
Zeer waardevol blog
BeantwoordenVerwijderenMooi blog. Veel nieuwe informatie voor me. Ik leer elke dag!
BeantwoordenVerwijderenDit: "Ongeveer de helft ervan is verloren gegaan toen de familie in 1953 een deel van de glasplaten aan de staat schonk om er de slachtoffers van de watersnoodramp in Nederland mee te helpen. Er was een groot gebrek aan glas nadat het water zich meester had gemaakt van een groot deel van ons land," blijft hangen.
BeantwoordenVerwijderen@Zelfstandig journalist Antwerpen.
BeantwoordenVerwijderenZonder twijfel, Johan. Kijken ze nog steeds zo in de Borinage? Ik las dat de werkloosheid er het hoogst is in heel België en moest meteen aan je blog over Charlerois denken.
@de Stripman.
Ghisoland nam zijn werk serieus, en dat zie je.
@Antoinette.
Een document van de tijd. Mooi dat je dat zegt, en mooi dat het voor een deel bewaard is gebleven.
@PaulO.
Ik zat in dezelfde richting te denken. Misschien zullen er wel dergelijke exposities zijn, maar ondanks de veel grotere technische mogelijkheden van nu zullen de plaatjes waarschijnlijk minder over de mensen van nu zeggen dan die van Ghisoland.
@Hartenziel.
Ze hadden geen cheese, dus ook weinig te lachen. ;-)
@Paco Painter.
Blij dat je het waardeert.
@Aad Verbaast.
Ik probeer dat ook te doen, Aad.
@Martin.
Er wordt niet veel over dit feit geschreven, maar ik vond het iets dat ik absoluut niet onvermeld wilde laten. De tijden zijn veranderd, hè?
Interessant Ron deze voor mij onbekende anekdote over van Gogh....
BeantwoordenVerwijderenHeel boeiende foto's. Onbegrijpelijk dat de man pas nu wordt erkend als een groot fotograaf. Fijn dat je er aandacht aan besteedt.
BeantwoordenVerwijderende foto's verpletteren
BeantwoordenVerwijderenhet blog in zijn geheel een juweel
met aandacht gemaakt,
dat is helder,
dankjewel
groet
hippo
@Annet.
BeantwoordenVerwijderenIk had er ook geen weet van. Zo zie je, internet heeft hele mooie kanten.
@Kogure.
Typisch dat er vaak veel tijd overheen gaat voordat iemands kwaliteiten gewaardeerd worden. Ik denk dat Wallonië ook niet echt de ideale plek is om op wereldniveau door te breken.
@Hippocampi.
Dank je, Hippo.